Kriz reçetesi

1990 yılında İstanbul Teknik Üniversitesinden mezun olduğumdan bu yana, başlıcaları; 1994, 1998 Asya Kaplanları ve 28 Şubat krizi, 2001 anayasa kitapçığı krizi, 2008 Amerika kaynaklı emlak&finans krizi ve yaşamakta olduğumuz üretmeden tüketme krizi olmak üzere yaşadığımız krizlerden hareketle bir işletme sahibi ve mühendis olarak tüm zamanlar için aşağıdaki reçeteyi hazırladım:  

1-Nereye kadar büyüyeceksiniz ? doğadan esinlenin;  doğada hiçbir canlı veya eko-sistem devamlı  büyümez; en ekonomik, en estetik ve sürdürülebilir ölçekte büyümesini tamamlar.

Unutmayın doğa asla aldatmaz, ilahi tasarım ve modelleme her zaman en verimli, en ekonomik, en basit ve en doğru çözümü üretir. Doğayı taklit edin, büyümeyi planlarken   büyümenin nerede durması gerektiğini en baştan hesaplayın. O noktadan sonra da büyümeyin.


2-Tüm temel üretken birimlerde “fayda/maliyet” analizi yapın;

Prensip şu olsun: “Fayda&değer üretmeyeni iyileştir, iyileşmesi mümkün değilse (veya iyileştirmek  fizibil değilse) kurtul”

3-KAR-ZARAR hesabında  paçal yapmak yerine faaliyet tabanlı maliyet hesaplaması yapın;

“Delik geminin gövdesine nazaran çok küçüktür ama o delik gemiyi batırır.”

4-Kar-zarar modelinden “karlılık” modeline geçin;

Kar ediyor olmanız yetmez; karlılık (oran olarak) daha önemlidir.

Dikkate alınması gereken formül şudur:

gelir-gider=kar 

değil

gelir/gider = karlılık

olmalıdır.

5-Fonksiyonlarla beraber süreçleri de yönetin;

Süreç analizi yapın, ağırlıkları atın (zaman israfı, işgücü israfı, malzeme ve para israfına sebep olan ne varsa), yalın yönetim uygulayın ve yeniden yapılanın (BPR)

6-Kaç kişi olmalısınız ? Yeniden yapılandırılan işletme süreçlerine göre norm kadro analizi yapın

7-Yeni İK felsefesi: “Az (ama kalifiye) adamla çok iş” olmalıdır

8-Ölçemediğin şeyi iyileştiremezsin;

Süreç performanslarınız için göstergeler oluşturun ve süreçleri başarıyı ölçerek yönetin

9-Krizde ev, arsa para etmez; 

Likit varlıklar ve nakit akışı en önemli finansal enstrümandır. (1998, 2001 ve 2008 krizleri örneği)”Servet yerine sermaye yapın”

10-Tasarruf krizde akla gelmemeli;

Tasarruf bir yaşam biçimi ve işletme kültürü olmalıdır. Biz Almanya veya Amerika değiliz. Temel iktisadi kural: Karşılığı üretilmeyen her pahalı zevk bir gün ekonomik kriz ile ödenecektir. 

11-Unutmayın “bir işletme patronu kadar” iyi olabilir. Değişim patrondan (sizden) başlamalıdır. Siz değişmeyecekseniz bu yazıyı da okumanıza gerek yok.

12- Oyunun kurallarını yönetim kurulunuz yazsın. Kalite, İK, yatırım vs.. politikalarınız ve bunlara bağlı standart ve kurallarınız belli olsun ve  bunlar her genel müdür atamasında gelene göre değişmesin. (Mercedes’in veya GM’in politikaları ana hatlarıyla belli ve değişmezdir.)

13-Değişim tek başına yetmez – bilhassa kriz ortamında – değişim hızı çok önemlidir. Krizden evvel bir kriz eylem planı hazırlanmış olmalı ki kriz anında acilen uygulamaya geçilsin. Unutmayın ilk 100 gün çok önemlidir.

14-Kurumunuzun yenilik yapma (gerek ürün ve gerekse işletme süreçleri yönünden ) becerisi ve Ar-Ge kapasitesi ne düzeyde ? Cevabınız geleceğinizi de belirleyecek..

15-Her düzey çalışanı mevcut durumdan ve değişim çalışmasından haberdar edin, hedefleri paylaşın ve insanları motive edin.

16-Yukarıda sayılanları yapması gereken kişi kurumu yöneten en tepedeki kişidir; eğer bunu yapamayacak gibiyse en başta ondan kurtulun ve işe buradan başlayın. Ondan kurtulamıyorsanız kendi kariyeriniz ve geleceğiniz için o kurumdan kurtulun.